Çocuğunuz ChatGPT ile Sohbet Ediyor mu? Yapay Zeka Araçlarını Güvenle Kullanmak İçin İpuçları

Milyonlarca çocuğun ödev ve sohbet için kullandığı yapay zekâ araçları, ebeveynler için yeni bir güvenlik ve gelişim riski yaratıyor. Bitdefender Türkiye Operasyon Direktörü Alev Akkoyunlu, ebeveynlerin yasaklamak yerine bilinçli rehberlik etmesi gerektiğini vurgulayarak, yapay zekâ kullanımıyla ilgili riskleri ve güvenli kullanım ipuçlarını paylaştı.

Çocukların Yapay Zekâ Kullanımındaki Temel Riskler

Akkoyunlu'ya göre, ebeveynlerin dikkat etmesi gereken üç temel risk alanı bulunuyor:

1. Duygusal Bağımlılık ve Sosyal İzolasyon

Yapay zekâ, özellikle yalnız veya üzgün hisseden çocuklar için "dijital bir arkadaş" gibi algılanabilir. Ancak, empati ve gerçek ilgiden yoksun olan bir algoritmanın duygusal destek kaynağı olması, çocuğun sosyal becerilerinin gelişimini olumsuz etkileyebilir ve onu gerçek insan ilişkilerinden uzaklaştırabilir.

2. Bilgi Kirliliği ve Eleştirel Düşüncenin Zayıflaması

Yapay zekâ, yanlış veya güncel olmayan bilgileri dahi son derece emin bir dille sunabilir. Çocukların bu cevapları sorgulamadan kopyalaması, bilgiyi doğrulama ve eleştirel düşünme alışkanlığını zayıflatır. Pew Araştırma Merkezi'nin verilerine göre, gençler arasında yapay zekâyı araştırma için kullanmak kabul edilebilir görülürken, tüm makaleyi yazdırmak etik dışı kabul ediliyor.

3. Kişisel İhlaller ve Dijital Güvenlik Tehditleri

Çocuklar, sohbet sırasında isim, okul, adres veya ailevi sorunlar gibi kişisel detayları farkında olmadan paylaşabilir. Bu verilerin nasıl işlendiği belirsiz olduğundan, çocuğun dijital ayak izi ve mahremiyeti için ciddi bir tehdit oluşur.

Ebeveynler İçin 6 Kritik Güvenlik Önerisi

Alev Akkoyunlu, yapay zekâyı yasaklamak yerine onu bir "yardımcı pilot" olarak kullanmayı öğretmenin önemini vurguluyor ve güvenli kullanım için şu 6 temel adımı öneriyor:

1. Yaşa Göre Net Sınırlar Koyun: 13 yaş altı kullanım tavsiye edilmez. 13-15 yaş arası çocuklar için mutlaka ebeveyn denetimi ve evin ortak alanlarında kullanım sağlanmalıdır.

2. Mahremiyeti Önceliklendirin: Çocuğa ad, okul, adres veya telefon numarası gibi kişisel bilgilerin sohbet robotlarıyla ASLA paylaşılmaması gerektiğini somut örneklerle açıklayın.

3. Duygusal Konuları İnsanlara Ayırın: Ruh sağlığı, ilişkiler veya aile sorunları gibi hassas konuların gerçek insan desteği gerektirdiğini anlatın.

4. 'Yardımcı Pilot' Kullanımını Teşvik Edin: Yapay zekâyı karmaşık konuları basitleştirmek, taslak oluşturmak veya yazım hatalarını kontrol etmek gibi amaçlarla kullanmaya yönlendirin. Ardından, çocuğun öğrendiklerini kendi kelimeleriyle ifade etmesini isteyin.

5. Dijital Alanları Aile Ortamına Taşıyın: Bilgisayar ve tabletlerin, ailenin ortak kullandığı salon gibi alanlarda olmasını sağlayarak hem takibi kolaylaştırın hem de çocuğun kendini denetlemesine yardımcı olun.

6. Kapsamlı Ebeveyn Kontrolü Araçları Kullanın: Uygunsuz içerikleri filtrelemek ve ekran süresi sınırları koymak için güvenilir ebeveyn kontrolü yazılımlarından destek alın.