Yaz Aylarında Besin Zehirlenmesine Dikkat: Uzmanlardan 18 Maddelik Kılavuz

Yaz aylarının gelmesiyle birlikte, besin zehirlenmesi vakalarında artış yaşanıyor. Acıbadem Ataşehir Tıp Merkezi İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Ferhat Çetin, dünya genelinde her yıl 600 milyon kişiyi etkileyen ve 420 bin kişinin hayatına mal olan besin zehirlenmesinin, özellikle sıcak havalarda ciddi riskler taşıdığını belirtti. Dr. Çetin, yeterli müdahale edilmediğinde vücutta aşırı su kaybı, böbrek yetmezliği ve hatta ölüm gibi ciddi komplikasyonların gelişebileceği uyarısında bulundu.

Sıcak Hava ve Hijyen Eksikliği Riski Artırıyor

Sıcak ve nemli havanın, mikropların hızla çoğalması için uygun bir ortam oluşturması, yaz aylarında besin zehirlenmesi vakalarının artışındaki en önemli neden olarak gösteriliyor. Piknik gibi dış mekan aktivitelerinde hijyen koşullarının düşmesi ve gıdaların uzun süre oda sıcaklığında kalması da riski artırıyor. Özellikle az pişmiş et, tavuk ve yumurta, pastörize edilmemiş süt ürünleri, iyi yıkanmamış salatalar ve uygun saklanmamış kremalı ürünler, zehirlenmeye en sık neden olan etkenler arasında yer alıyor.

Belirtiler ve Risk Grupları

Besin zehirlenmesinin ilk belirtileri genellikle karın ağrısı, bulantı ve kusma ile başlıyor. İlerleyen aşamalarda ishal, ateş, baş ağrısı ve halsizlik gibi semptomlar görülebiliyor. Belirtilerin ortaya çıkma süresi 6-48 saat arasında değişebiliyor. Dr. Çetin, özellikle çocuklar, yaşlılar, hamileler ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerin besin zehirlenmesinde hayati risk altında olduğunu vurguluyor.

Besin Zehirlenmesine Karşı 18 Önemli Önlem

Dr. Ferhat Çetin, doğru gıda hijyeni ve uygulamalarıyla besin zehirlenmesinin büyük ölçüde önlenebileceğini belirterek, alınması gereken önlemleri maddeler halinde sıraladı:

Besinleri Satın Alırken:

• Ambalajı hasar görmüş ürünleri almayın. Hasarlı ambalajlar, mikroorganizmaların gıdaya bulaşmasına neden olabilir.

• Soğuk zincir ürünlerini taşırken dikkatli olun. Marketten aldığınız soğuk ürünleri buz aküsü veya termal çanta ile taşıyın ve eve varır varmaz buzdolabına yerleştirin.

• Son kullanma tarihlerini kontrol edin. Tarihi geçmiş ürünleri tüketmek, salmonella gibi zararlı bakterilere maruz kalma riskini taşır.

• Taze, canlı renkli ve ezilmemiş ürünleri seçin. Gıdanın görünümü, tazeliği ve potansiyel bozulma durumu hakkında ipuçları verir.

Besinleri Saklarken:

• Doğru soğuklukta saklayın. Buzdolabı sıcaklığı 0-4°C, dondurucu sıcaklığı ise -18°C veya daha düşük olmalıdır. Pişmiş yiyecekleri 2 saat içinde buzdolabına kaldırın.

• Çapraz bulaşmayı önleyin. Çiğ et, tavuk ve balığı buzdolabında diğer gıdalardan ayrı, alt raflarda ve kapalı kaplarda saklayın.

• Hava almayacak kaplarda saklayın. Açıkta kalan yiyecekleri hava almayacak kaplarda veya streç filmle sararak muhafaza edin.

Besinleri Hazırlarken:

• Ellerinizi mutlaka yıkayın. Yemek hazırlığına başlamadan önce ve çiğ gıdalara dokunduktan sonra ellerinizi en az 20 saniye sabun ve ılık suyla yıkayın.

• Etler için ayrı bir kesme tahtası ve bıçak kullanın. Çiğ gıdalardaki bakterilerin diğer gıdalara bulaşmasını engelleyin.

• Yüzeyleri düzenli olarak temizleyin. Gıda hazırlığı yaptığınız tezgah ve lavabo gibi tüm yüzeyleri düzenli olarak temizleyin ve dezenfekte edin.

• Sebze ve meyveleri bol su altında iyice yıkayın. Kabuklarını soyacak olsanız bile tüm sebze ve meyveleri bol su altında yıkayın.

Besinleri Pişirirken:

• Et, tavuk, balık ve yumurtayı iyice pişirin. Yüksek ısı, zararlı bakterileri öldürür. Et termometresi kullanarak iç sıcaklıkları kontrol edin.

• Donmuş gıdaları oda sıcaklığında çözdürmeyin. Donmuş gıdaları buzdolabında, soğuk su altında veya mikrodalgada çözdürün.

• Pişmiş gıdaları bir kereden fazla ısıtmayın. Aynı yemeği birden fazla ısıtmak, bakterilerin çoğalmasına neden olabilir ve yemeği bir zehre dönüştürebilir.

Dışarıda Besin Tüketirken:

• Güvenilir yerleri tercih edin. Temizlik standartlarına dikkat eden işletmeleri seçin ve kaynağı belirsiz gıdalardan kaçının.

• Tamamen pişmiş ve sıcak olmasına dikkat edin. Özellikle et ve tavuk gibi riskli gıdaların iyi pişirilmiş ve sıcak servis edildiğinden emin olun.

• Çiğ veya az pişmiş gıdalardan kaçının. Yüksek bakteri yükü taşıyabilecek çiğ et ve az pişmiş deniz ürünleri tüketirken çok dikkatli olun.

• Açık büfelerdeki gıdaların sıcaklık kontrolünü yapın. Açık büfelerde gıdaların uygun sıcaklıkta (60°C üzeri sıcak, 5°C altı soğuk) tutulduğundan emin olun.