Günümüzde ekonomik ve hızlı ulaşım, trafikten kaçınma ve kolay park yeri bulabilme gibi nedenlerle motosiklet kullanımı giderek artış gösteriyor. Ancak bu pratik ulaşım aracı, beraberinde ciddi kaza riskleri, önemli yaralanmalar, sakatlıklar ve hatta yaşam kayıplarını da getiriyor. Memorial Bodrum Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Feridun Çilli, motosiklet kazalarının travmaların önemli nedenlerinden biri olduğuna dikkat çekerek, ilk yardımın önemi ve travmaya doğru müdahale hakkında hayati bilgiler verdi.

Sık Görülen Yaralanmalar: Cilt Yanıkları, Kırıklar ve Kafa Travmaları

Prof. Dr. Feridun Çilli, motosiklet kazalarında en sık karşılaşılan yaralanmaları şöyle sıraladı:

• Cilt Yanıkları: Sürtünmeye bağlı oluşan cilt yanıkları, yavaş iyileşir, ağrılıdır ve genellikle ciltte ciddi izler bırakır.

• Kemik Kırıkları: Kol, bacak ve kaburgalarda meydana gelen kırıklar ikinci sıklıkta görülür. Genellikle cerrahi tedavi ve uzun rehabilitasyon süreçleri gerektirir.

• Kafa Travmaları: Kırıkları takip eden travmatik kafa yaralanmaları, gelişebilecek beyin kanamaları ve ödem nedeniyle kalıcı sakatlıklar ile sonuçlanabilir. Acil ve erken müdahale şarttır.

• Boyun Bölgesi Yaralanmaları: Dördüncü sıklıkta görülen bu yaralanmalar, uzun vadede kronik boyun ağrısına neden olabilir.

• Omurga Yaralanmaları: Omurilik yaralanmaları, felce kadar gidebilen ciddi tablolarla sonuçlanabilir.

İç Organlar ve Psikolojik Etkiler de Ciddi Tehdit Altında

Prof. Dr. Çilli, karaciğer, akciğer, böbrekler, dalak gibi iç organ yaralanmalarının ve iç kanamaların hızlı tanı ve tedavi sağlanmazsa hayatı tehdit ettiğini belirtti. Kol ve bacaklarda kırıklar haricinde kas yırtıkları, bağ ve tendon yaralanmaları, sinir ve damarları ilgilendiren açık yaralanmalar, nadir de olsa amputasyonlar (uzuvların kesilmesi) görülebilir. Yüz kemiklerinin kırıkları ve yüzün açık yaralanmaları ise olumsuz estetik ve fonksiyonel sonuçlara yol açar. Azımsanamayacak oranda sürücünün de kaza sırasında ve sonrasında yoğun bakımda hayatını kaybettiğini ekledi.

Kazaların fiziksel etkilerinin yanı sıra psikolojik etkilerinin de göz ardı edilmemesi gerektiğini vurgulayan Çilli, bazı sürücülerde anksiyete, depresyon ve travma sonrası stres bozukluğuna neden olabildiğini, bu dönemde uzman yardımı alınmasının önem taşıdığını ifade etti.

Doğru İlk Yardım Hayat Kurtarır

Prof. Dr. Çilli, motosiklet yaralanmalarında doğru ilk yardımın sürücünün hayatta kalmasını sağladığını ve tedavinin başarı şansını artırdığını vurguladı. Kaza bölgesinin temel güvenliği sağlandıktan sonra sağlık ekipleri ve emniyet birimlerinin çağrılması gerektiğini belirtti.

İlk müdahalede dikkat edilmesi gerekenleri ise şöyle sıraladı:

• Solunum ve Dolaşım Desteği: Yaralının bilinç durumu, özellikle hava yolunun açık olup olmadığı ve solunumu hızlıca kontrol edilmeli. Nefes almasını engelleyen görülebilir nedenler hızla giderilmeli. Ardından dolaşım durumu değerlendirilmeli; kalp atımları ve nabız kontrol edilmeli.

• Sabitleme: Yaralı rahat bir pozisyonda desteklenmeli, görülebilen yaralanmış uzuv bölgeleri sabitlenmelidir. Özellikle muhtemel bir omurga yaralanması düşünülerek hasta bilinçsizce döndürülmemeli veya taşınmamalıdır. Bunun için mutlaka sağlık ekipleri beklenmelidir.

• Kanamayı Kontrol Altına Alma: Kol ve bacaklarda veya vücudun herhangi bir yerinde görülen açık yaralanmalar basitçe temizlenmeli ve mümkünse pansuman ile kapatılmalıdır. Varsa kanamalar bandaj ile baskı veya turnike uygulanarak kontrol altına alınmaya çalışılmalı. Yaralanan bölgenin kalp seviyesinin hemen üzerine yükseltilmesi kanamanın şiddetini azaltır.

Sağlık ekipleri olay yerine ulaştığında, yaralının bakım ve müdahalesi onlara devredilmelidir.

Korunmak Tedaviden Daha Etkilidir: Basit Önlemler Hayat Kurtarır

Prof. Dr. Feridun Çilli, motosiklet yaralanmalarının hayati risk içeren, sakatlıkla sonuçlanabilen önemli sağlık sorunları olduğunu yineledi. Yaralanmaların engellenmesi ve başarılı tedavisi için sürücülerin eğitimi, kurallara uyum, kask, koruyucu giysi gibi ekipmanların kullanılması ve olay yerinde uygun ilk yardımın sağlanmasının önem taşıdığını belirtti.

Motosiklet sürmenin keyifli bir ulaşım şekli olabileceğini, ancak güvenlik ihmal edildiğinde geri dönüşü olmayan sonuçlarla karşılaşmanın kaçınılmaz olduğunu vurgulayan Çilli, basit görünen önlemlerin aslında bir hayat kurtarabileceğini ifade etti. En önemli konunun, motosiklet sürücülerinin bireysel güvenlikleri için kask, koruyucu giysi ve diğer ekipmanları eksiksiz kullanmalarının mutlaka sağlanması olduğunu söyledi.

Kazaların en aza indirilmesi ve olası yaralanmaların önlenmesi için ise şu koruyucu önlemlerin alınması büyük önem taşımaktadır:

• Kask kullanımı

• Koruyucu giysi ve ekipmanlar

• Görünürlüğü artıran reflektif unsurlar