SMA Taramasına Erişimde Önemli Bir Adım

Genetik geçişli, kalıtsal bir kas hastalığı olan SMA’nın (Spinal Müsküler Atrofi) önlenebilmesinde kritik öneme sahip olan tarama testlerinin hızlandırılması ve yaygınlaşması için önemli bir adım atıldı. Bu kapsamda; SMA ile mücadelede etkin çalışmalar yürüten Türkiye SMA Vakfının desteği ile İl Sağlık Müdürlüğü tarafından kurulan Eskişehir SMA Bölge Laboratuvarı hizmete açıldı. 

SMA (Spinal Müsküler Atrofi) genetik geçişli bir kas hastalığı. Akraba evlilikleri SMA riskini arttırmakla birlikte, hastalık akraba olmayan ebeveynler arasında da görülebiliyor. Bunun nedeni ise taşıyıcı olan ebeveynler yoluyla SMA’nın çocuğa aktarılması. Ülkemizde ortalama 50 bireyden birisi SMA hastalığı taşıyıcısı. Ancak taşıyıcılıkta hastalık semptomları görülmediği için genellikle bu durum çocuğa SMA teşhisi konana kadar bilinmiyor. Oysa çocuk sahibi olmaya karar vermeden önce yapılacak olan Taşıyıcılık Tarama Testi ile bunun önüne geçmek mümkün. Bu nedenle taşıyıcılık tarama testleri, önlenebilir bir hastalık olan SMA’nın toplumda görülme sıklığının azalmasında önemli etkiye sahip. 

Türkiye SMA Vakfının Desteği ile Kuruldu

Eskişehir İl Sağlık Müdürlüğü tarafından, Türkiye SMA Vakfının desteğiyle kurulan Eskişehir SMA Bölge Laboratuvarında Taşıyıcılık Tarama Programı hızlı ve etkin bir şekilde yürütülecek. 

Bölgede tarama süreçlerini hızlandıracak olan ve halk sağlığı açısından büyük fayda sağlayacak laboratuvarın açılışı 9 Temmuz 2025 Çarşamba günü Eskişehir’de gerçekleştirildi. Halk Sağlığı Laboratuvarı Binasında gerçekleştirilen açılışa, Eskişehir Valisi Sayın Hüseyin Aksoy’un yanı sıra, Halk Sağlığı Genel Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Erdoğan Öz, Eskişehir Cumhuriyet Başsavcısı Üzeyir Karakülah, İl Emniyet Müdürü Tolga Yılmaz, İl Jandarma Komutan Yardımcısı Jandarma Albay Metin Ünlü, Tepebaşı Kaymakamı Sadettin Yücel, KOSGEB Eskişehir İl Müdürü Tarık Yılmaz, İl Sağlık Müdürlüğünün ve Türkiye SMA Vakfının yönetim kurulu ve idari personel kadrosu katıldı.

Hızlı tanı ve müdahale süreçlerine katkı sağlamak amacıyla laboratuvarın kurulmasına destek vermekten dolayı mutluluk duyduklarını belirten Türkiye SMA Vakfı Yönetim Kurulu Başkan Vekili Ece Soyer Demir konuyla ilgili şunları söyledi: “Toplumda SMA farkındalığını arttırmak ve hastaların tedaviye erişimine katkı sunmak için çalışan bir sivil toplum kuruluşu olarak bu laboratuvarın kurulmasına destek olmak bizler için her şeyden önce bir sorumluluk. Ben ve eşim, oğlumuz doğana kadar taşıyıcı olduğumuzu bilmiyorduk. Eğer taşıyıcı oluğumuzu bilseydik hayatımız bugün çok farklı olurdu. SMA hastalığı bizden sandığımız kadar uzak değil. Taşıyıcı ebeveynler için her doğal gebelikte bebeğin yüzde 25 hasta, yüzde 25 sağlıklı, yüzde 50 ise taşıyıcı olma ihtimali var. Taşıyıcılıkta hastalık semptomları görülmediği için genetik analiz yapılmadan SMA taşıyıcısı olup olmadığımızı anlamamız mümkün değil. Bu nedenle SMA hastalığını önlemek için uygulanabilecek en etkili yöntem çocuk sahibi olmak isteyen çiftlere yapılan bir test ile taşıyıcı olup olmadıklarını belirlemek. Eskişehir Bölge Laboratuvarı bu noktada SMA ile mücadelede önemli bir adım olmuştur.”   

Bir ailenin sağlıklı çocuklarının olması, ebeveynlerin SMA taşıyıcısı olmadığı, doğacak diğer bebeklerinin SMA hastalığı riski taşımadığı anlamına gelmez diyen Doç. Dr. Yaşar Bildirici, taşıyıcılık tarama testi hakkında şu bilgileri verdi: “SMA Taşıyıcılık Taramasının amacı; evlilik öncesi dönemde SMA açısından her ikisi de taşıyıcı çiftleri belirleyerek, ailelere genetik danışmanlık vermek ve SMA hastalığının uzun dönemde görülme sıklığını azaltmaktır. Sağlık Bakanlığı tarafından 81 ilde uygulanan taşıyıcılık testi ücretsiz ve kolayca yaptırılabiliyor. Bölge laboratuvarımız sayesinde, çocuk sahibi olmayı planlayan çiftler tarama sonuçlarına çok daha hızlı ulaşabilecek. Çocuk sahibi olmaya karar vermeden önce atılacak basit bir adımla SMA’nın uzun dönemde görülme sıklığının azalması mümkün hale gelir.” 

Türkiye SMA Vakfı Hakkında:

Türkiye SMA Vakfının temelleri; Toplumda SMA (Spinal Müsküler Atrofi) farkındalığını arttırmak, tedavideki yasal düzenleme süreçlerine katkı için savunu faaliyetleri yürütmek, hasta ve hasta yakınlarının tedavi, eğitim ve sosyal haklara ücretsiz erişimine destek vermek için bir araya gelen gönüllü bir ekibin kurduğu SMA Hastalığı ile Mücadele Derneği ile atıldı. Kliniği ağır ve tedavisi bulunmayan SMA hastalığının yıkıcı etkilerini azaltabilecek ilk ilacın, ülkemizde onaylanması sürecinde bir sivil toplum hareketine duyulan ihtiyaçla 2017 yılında kurulan dernek, ‘Her hasta için adil ve erişilebilir tedavi’ ilkesiyle pek çok çalışmaya imza attı. Hak temelli ve kâr amacı gütmeyen bir sivil toplum kuruluşu olarak odağına; farkındalık ve savunuculuk faaliyetlerinden tedavi ve tıbbi cihaz desteğine, eğitim bursundan temel ihtiyaçlara kadar hastalar ve ailelerinin ihtiyaçlarını kapsayan her alanda çözüm üretmeyi alan dernek, daha fazla SMA hastasının hayata etkin katılımına daha güçlü destek vermek üzere, 2022 yılı itibariyle TÜRKİYE SMA VAKFI olarak faaliyetlerine devam ediyor.  

TÜRKİYE SMA VAKFI aynı zamanda aralarında SMA Europe, Treat NMD, Eurordis, Turkish Philanthropy Funds (TPF), Türkiye Üçüncü Sektör Vakfı (TÜSEV), Adım Adım, Açık Açık Derneğinin de bulunduğu ulusal ve uluslararası sivil toplum platformlarına üyedir.