Tütün kullanımı hem bireylerin hem de toplumun sağlığını ciddi şekilde tehdit eden bir alışkanlıktır. Dünya Sağlık Örgütü verileri her yıl yaklaşık 8 milyon kişinin tütün kullanımına bağlı hastalıklar, 1.2 milyon kişinin de tütün ürünü kullanmadığı halde sigara dumanına maruz kalarak pasif içicilik nedeniyle yaşamını yitirdiğini göstermektedir.  

Tütün ve tütün ürünleri kullanımının, akciğer kanseri başta olmak üzere diğer kanserlerin gelişiminde, KOAH (kronik obstruktif akciğer hastalığı), tekrarlayan alt ve üst solunum yolları gibi birçok solunum yolu hastalığının ortaya çıkmasında temel etkendir. Hastalıkların en önemli 3 belirtisi ise; 3 haftadan uzun süren öksürük, nefes darlığı ve balgam (kanlı da olabilir) şeklinde bilinmektedir. Memorial Ankara Hastanesi Göğüs Hastalıkları Bölümü’nden Prof. Dr. Füsun Ülger, “31 Mayıs Dünya Tütünsüz Günü” öncesi tütün ve tütün kullanımının zararları hakkında bilgiler verdi. 

Sigara bu hastalıkların kapısını aralıyor!

Tütün ve tütün ürünleri kullanımı akciğer sağlığını olumsuz etkilemektedir. Kullanıldığı andan itibaren bütün organlara zarar vermeye başlamaktadır. Neden olduğu başlıca hastalıklar;

• KOAH 
• Akciğer kanseri 
• Tekrarlayan alt ve üst solunum yolu enfeksiyonları 
• Diğer organ kanserleri 
• Kalp ve damar hastalıkları 

Pasif içicilik de akciğer hastalıklarına neden olabilir

Tütün ürünleri kullanmayan bir birey de, pasif içicilik yoluyla akciğer hastalıklarına yakalanabilmektedir. Tütün sadece kullanan kişiye değil, çevresine de zarar vermektedir. Özellikle risk grubundakiler, çocukluk dönemi maruziyeti olanlar ve kadınlardır. Evde veya kapalı ortamlarda sigara içilmesi çocuklarda astım ve akciğer hastalıklarına neden olmaktadır. Sigara içmeyen kadın KOAH hastalar olabilmektedir. 

Akciğer kanserine yakalananların %90’ı sigara tüketiyor 

Akciğer kanseri başta olmak üzere, karaciğer, mesane, dil, dudak, gırtlak ve yemek borusu kanserlerine de neden olabilmektedir. Akciğer kanseri olanların ve KOAH olanların %90’ı sigara kullananlardır. Kadınlarda KOAH görülme artışı sigara kullanımının artmasıyla orantılıdır. Tütün ve tütün ürünleri içerisinde nargile, sarma sigara ve elektronik sigaralar da vardır. Elektronik sigara zararsız sanılmaktadır fakat solunum sistemine verdiği hasar akciğer gelişimini tamamlamamış gençler için çok tehlikeli olmaktadır. Uzun vadede etkileri daha net ortaya çıkacaktır ama şuanda bile etkileri görülmektedir. Elektronik sigara kullanan kişilerde, akciğer sönmesi ve akciğer zarında sıvı birikmesi gibi durumlar ortaya çıkabilmektedir. 

3 haftadan uzun süren şikayetlerde hekime başvurulmalıdır 

Hastalar en çok 3 haftadan uzun süren öksürük, kanlı balgam ve nefes darlığı belirtileriyle hastaneye başvurmaktadır. Hastalıkların tanısında kullanılan en önemli tetkikler ise akciğer grafisi ve solunum fonksiyon testidir. Solunum fonksiyon testi, astım ve KOAH tanısında en önemli yol göstericidir. Akciğer grafisi ise, ciğerlerdeki kitle veya nodüllerin saptanmasına yardımcı olmaktadır. 50 yaş üstü sigara içen kişilerin, 3 haftadan uzun süren öksürük, nefes darlığı ve balgam (kanlı da olabilir) gibi şikayetleri var ise tomografi çektirmesi önerilmektedir. Hasta, 50 yaş altında balgam ve öksürük belirtilerine sahip ise yine ileri tetkikler yapılması gerekebilir. Sigara içme süresi 20 yılı geçmiş kişilerin, düzenli olarak yıllık akciğer grafisi ve solunum fonksiyon testi yaptırması gerekmektedir. 

Bağımlılığın önlenmesi için farkındalık oluşturulmalı!

Tütün ürünleri kullanımının zararlarını insanlara aşılamak, kullanan kişinin bağımlılığını önlemek ve bırakmaya yönlendirmek gerekmektedir. Özellikle genç yaştaki kullanıcılarda farkındalık oluşturulması çok önemlidir. Bazı hastalar hem sigaranın etkilerinden korkmakta hem de bağımlılık nedeniyle sigara kullanımına devam etmektedirler. Onlara günümüzde birçok yöntem kullanıldığı anlatılmalı ve destek alındığı takdirde bırakabilmenin mümkün olduğu konusunda bilgilendirme yapılmalıdır. İş yerlerinde bilinçlendirme toplantıları yapılmalıdır. Hekimler tarafından da hastalara ilk olarak sigarayı bırakması gerektiği vurgulanmaktadır.