Gündelik hayatın olmazsa olmazı uyku bütünsel sağlık açısından büyük önem taşıyor. Uzmanlar, uykusuzluğun özellikle kalp-damar hastalıkları riskini artırabileceğine dikkat çekiyor.

Modern yaşamın yoğun temposu, stres ve teknolojinin etkileri, uykusuzluğu giderek yaygın bir sorun haline getiriyor. Ancak, uykusuzluk yalnızca vücut enerjisini düşürmekle kalmıyor, aynı zamanda sağlığı da ciddi şekilde tehdit ediyor. Yapılan araştırmalar, kaliteli ve düzenli uykunun eksikliğinin kalp-damar hastalıkları riskini önemli ölçüde artırabileceğini gösteriyor.

Her 3 Kişiden 1’i Gerekenden Az Uyuyor

İyi bir uykunun sadece enerji düzeyi için değil, kalp sağlığı içinde de oldukça önemli olduğunun altını çizen Acıbadem LifeClub Sağlıklı Yaşam Hizmetleri Tıbbi Direktörü Uzm. Dr. Celal Yücel Batmacı, konuyla ilgili şunları söyledi: “Uyku hayatımızda ihmal ettiğimiz, yerini yeterince dolduramadığımız en temel ihtiyaçlarımızdan biri ve eksikliği stres hormonu olarak bilinen kortizol artışına neden olarak vücuttaki homeostazisi bozuyor. Yapılan bir çalışmaya göre kortizol hormonu normal bir uyku döngüsüne kıyasla kısmi uyku eksikliğinde %37, tam uykusuzlukta %45 artar. Eğer kortizol hormonu uzun süre yüksek olursa trigliserid, kolesterol, kan basıncı ve kan şekeri de yükseliyor. Bu değerlerin hepsinin yüksek seviyelerde olması ise kalp hastalığı riskini artırıyor. Bu nedenle uyku kalitesi ve süresi oldukça önemlidir. Yatmadan önce odanızı havalandırmanız (18-22 derece), yastığınıza 1-2 damla lavanta damlatmanız, 30 dakika öncesinde esneme egzersizi yapmanız, yatmadan 2 saat önce bütün öğünlerinizin bitmiş olması ve saat 14.00’dan sonra kafein tüketmemeniz uyku kalitenizi artıracaktır.

Sağlıklı yaşam için kritik öneme sahip olan uyku, vücudun kendini onarmasını ve gün boyunca etkin çalışmasını sağlar. Çoğu yetişkinin gece en az 7 saat uyumaya ihtiyacı vardır. Ancak ne yazık ki her 3 kişiden 1’i önerilen uyku süresini karşılamamaktadır. Fakat unutulan şu ki; uyku bir lüks değil, gerekliliktir.”

Yeterli Uyumayınca Vücutta Neler Oluyor?

Gece 7 saatten az uyuyan bireylerde astım, kalp krizi ve depresyon gibi sağlık sorunlarının görülme riskinin daha yüksek olduğuna da dikkat çeken Uzm. Dr. Batmacı, “Bununla birlikte son araştırmalara göre gece 5 saatten az uyumak kalp damar hastalığı (özellikle bacak damarlarında tıkanma) riskinde %74 artış ile ilişkilendirilmektedir” dedi ve yeterli uyku alınmadığında vücutta olan tepkimeleri şöyle sıraladı:  

1. Uyuduğumuzda tansiyonumuz düşer. Ancak uyku yoksunluğu yaşarsanız bu doğal düşüş gerçekleşemez.
2. Uyku yoksunluğu vücut ağırlığı artışı ile ilişkilendirilir. Çünkü yeterince uyumamak acıktım diyen hormonda (ghrelin) artışa ve doydum diyen hormonda (leptin) azalmaya neden olur.
3. Bununla birlikte yetersiz uyku glikoz metabolizmasını kötüleştirir, insülin direnci ve glikoza karşı azalmış insülin hassasiyeti ile ilişkilendirilir. Bu durumlar vücut yağında, özellikle de göbek çevresinde yağlanmada artışa sebep olur.
4. Ayrıca uyku yoksunluğu yaşayan bireylerde ruhsal ve zihinsel bozukluklar da görülür. Araştırmalara göre kronik uyku problemleri olan bireylerde anksiyete, depresyon, panik atak, bipolar bozukluk ve dikkat eksikliği görülme sıklığı daha yüksektir.

Uyku Kalitesi Nasıl Artırılır?

Acıbadem LifeClub Tıbbi Direktörü Uzm. Dr. Celal Yücel Batmacı, son olarak, uyku yoksunluğunun başta kalp hastalığı olmak üzere birçok kronik hastalığa neden olabildiği için sağlıklı bir uyku düzeni oluşturmanın büyük önem arz ettiğini belirterek, uykuya geçişi kolaylaştırmak ve uyku kalitesini artırmak için yapılması gerekenleri ise şöyle anlattı:

• Gün içinde fiziksel aktivite artırılmalıdır. Yatmadan önceki birkaç saat içinde esneme egzersizi yaparak kaslar rahatlatılabilir.
• Her gece aynı saatte yatağa gidilmeli ve hafta sonları da dahil olmak üzere her sabah aynı saatte kalkılmalıdır.
• Yatmadan 2 saat önce yemek yenmemeli ve akşam yemeğinde sindirimi kolay besinler tercih edilmelidir.
• Yatmadan 30 dakika önce yatak odası havalandırılmalı, oda sıcaklığı 18-22 derecede tutulmalı, günün erken saatlerinde yeterince doğal ışık almalıdır ve mavi ışık kaynaklarından (telefon, tablet gibi) uzaklaşılmalıdır.
• Uykuya geçişi kolaylaştırmak ve rahatlamak için melisa, papatya, rezene gibi bitki çayları içilebilir.