Mesajlaşma Kültürü İletişimin Doğasını Değiştirdi: Gençler Arasında Yeni Bir 'Dijital Lehçe' Oluştu!

Yazılı mesajlaşmanın, özellikle genç kuşaklar arasında, sesli ve görüntülü aramalara kıyasla açık ara daha fazla tercih edilmesi, iletişimin doğasını kökten dönüştürdü. Üsküdar Üniversitesi İletişim Fakültesi Yeni Medya ve İletişim (İngilizce) Bölümü'nden Dr. Öğr. Üyesi Öznur Karakaş Kırmızısakal, bu dönüşümü ve sonuçlarını değerlendirdi.

Yazılı İletişimin Sağladığı "Denetim Duygusu"

Dr. Öğr. Üyesi Öznur Karakaş Kırmızısakal, gençlerin yazılı mesajlaşmayı tercih etmesinin ardında yatan temel nedenin sadece pratiklik olmadığını vurguladı:

🗣️ "Yazılı iletişimin sağladığı denetim duygusu. Mesaj hem zaman hem de ifade üzerinde bir kontrol alanı sunar, kişi ne zaman yanıt vereceğini, nasıl bir ton kullanacağını ve ne kadar açık olacağını kendi belirler."

Yazılı mesajlaşma, görüntülü veya sesli aramaların gerektirdiği doğrudanlık ve açıklıktan farklı olarak, "dijital tampon" görevi görerek bireyin duygusal ritmini ve mahremiyetini koruma biçimi haline geliyor.

Dil Sadeleşti ve Hızlandı: "Dijital Lehçe"

Dijital ortamlarda yoğunlaşan yazılı iletişim, dil kullanımını hem hızlandırdı hem de sadeleştirdi. Bu hız, yeni bir "dijital lehçenin" oluşmasına yol açtı.

• Yeni Dil Unsurları: Kısaltmalar ("nbr," "slm," "ok"), ses taklitleri, melez diller ve İngilizce kelimelerin Türkçe cümle içinde akışkan biçimde kullanılması bu lehçenin göstergeleri.

• İfade Ekonomisi: Dilin bu değişimi bir "bozulma" değil, anlamı hızla üretme ve paylaşma ihtiyacına yanıt veren yeni bir ifade ekonomisinin işareti olarak okunmalıdır. Yazım hataları bile (küçük harf kullanımı gibi) samimiyet veya duygusal ton göstergesi olabiliyor.

Emojilerle Geri Gelen Jestler ve Bulanık Sınırlar

Yazılı iletişimin dönüşmesiyle birlikte, dil jestlerle yeniden buluştu:

• Jestsel Dil: Emojiler, GIF'ler, sesli notlar ve tepki butonları, gramer ve noktalama yerine geçerek yazılı sözcükleri jestsel ve görsel biçimde yeniden tanımladı. Bu araçlar, yazının soyutluğunu bedenselleştiriyor ve duyguları görsel biçimde somutlaştırıyor.

• Bulanıklaşan Sınır: Mesajlaşma uygulamaları, kişisel sohbetler, iş yazışmaları ve duygusal paylaşımları aynı arayüzde iç içe geçirerek kamusal ve özel arasındaki sınırları bulanıklaştırıyor.

• Mikro Göstergeler: "Yazıyor..." ifadesi, "okundu" işaretleri ve çevrim içi olma durumu gibi mikro göstergeler, modern ilişkilerin yeni nabzı haline geldi.

Genç Kuşaklarda İletişimi Yönetme Biçimi

Özellikle genç kuşaklarda yüz yüze veya sesli konuşmaktan kaçınma eğilimi, iletişimden geri çekilmekten çok, iletişim biçimini yeniden tanımlama arayışı olarak görülmelidir.

• Güvenli Alan: Gençler, yazılı mesajlaşmayı duygusal mesafe üzerinde kontrol kurabilme imkânı nedeniyle daha güvenli bir alan olarak görüyor.

• Savunma Mekaniği: Yazışmak, "anında yanıt verme baskısını" ortadan kaldırıyor ve kişinin söylemeden önce düşünmesine olanak tanıyor. Bu, kırılganlığı yönetme biçimi olarak ortaya çıkıyor.

• Samimiyetin Yeni Rengi: Samimiyet artık yüz yüze "an"da değil, ekranlar arasında süren bir yazışmanın ritminde üretiliyor.

Dr. Öğr. Üyesi Öznur Karakaş Kırmızısakal, sonuç olarak meselenin yalnızca iletişim biçimlerinin değişmesi değil, öznenin zaman, mekân ve kendilik deneyiminin de dönüşmesi olduğunu ifade etti.