Prof. Dr. Nevzat Tarhan: Kendini Sergileme Fetişizmi Tek Başına Suç Değil, Ama Bir Risk Faktörü

Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, dijital çağın yaygın fenomeni olan "kendini sergileme" davranışının, fetişizm düzeyine ulaştığında psikolojik ve kriminolojik riskler taşıdığını belirtiyor. Tarhan'a göre, bu davranış tek başına suç eğilimi anlamına gelmiyor, ancak ödül arayışı, zayıf dürtü kontrolü ve narsistik özelliklerle birleştiğinde şiddet eğilimini artırabiliyor.

Kendini Sergileme Fetişizmi Nedir?

Prof. Dr. Tarhan, "kendini sergileme"nin (self-exhibitionism) kişinin beğeni ve dikkat çekme amacıyla fiziksel, yaşam tarzı veya düşünce yapısıyla görünürlüğünü artırma çabası olduğunu belirtiyor. Bu davranışın fetişizm haline gelmesi ise, kişinin kendi benliğini "seyredilen bir obje" olarak kurgulaması ve özsaygısını tamamen dış onaya bağlaması anlamına geliyor.

Bu davranışın temelinde;

• Narsistik eğilimler: Kendini sürekli merkeze koyma ihtiyacı,

• Düşük özsaygı: Onay ve beğeniyle değerli hissetme,

• Dijital onay döngüsü: Beğeni ve takipçi sayısına bağımlılık,

• Boşluk ve kimlik arayışı: Sosyal onayla kimlik inşa etme çabası gibi psikolojik dinamikler yatıyor.

Kriminolojik Boyutu ve Potansiyel Risk Faktörleri

Prof. Dr. Tarhan, kendini sergileme fetişizminin doğrudan suçla ilişkili olmadığını, ancak bazı psikolojik dinamiklerle birleştiğinde riskli eğilimlere zemin hazırlayabileceğini belirtiyor.

Potansiyel risk faktörleri şunlardır:

• Narsistik ve antisosyal kişilik bozuklukları: Bu bireyler, dolandırıcılık, manipülasyon ve siber suçlara yatkın olabilir.

• Dijital antisosyaller: Beğeni uğruna yalan bilgi paylaşımı, iftira ve dijital şantaj gibi suçlara başvurabilirler.

• Suçun estetikleştirilmesi: Yasa dışı eylemlerin sosyal medyada "içerik" haline getirilmesi, suçu normalleştirerek tehlikeli bir trend yaratabilir.

• Şiddetin gösteri boyutu: Şiddet eğilimli kişiler, eylemlerini kamera karşısında gerçekleştirerek güç ve kimlik arayışlarını tatmin edebilirler. Bu durum, "performans suçları" olarak adlandırılıyor.

Çözüm İçin Öneriler

Prof. Dr. Tarhan, bu olumsuz döngünün kırılması için hem bireysel hem de toplumsal düzeyde önlemler alınması gerektiğini vurguluyor.

Önemli ilkeler arasında:

• Farkındalık geliştirme: "Bu paylaşımı neden yapıyorum?" sorusunu sık sık sormak.

• Özel alan ve mahremiyet ilkesi: Kişisel sınırların korunması ve başkalarının özeline saygı duyulması.

• Özsaygı ilkesi: Onayı dışarıdan değil, kendi içsel değerlerden almak.

• Eğitim: Küçük yaşlardan itibaren mahremiyet, özsaygı ve sınır koyma bilincinin kazandırılması.

• Yasal düzenlemeler: Medya ve sosyal platformların "suç özendirici sergilemeye" sınırlamalar getirmesi ve cezasızlık algısının ortadan kaldırılması.

Prof. Dr. Tarhan, kendini sergileme fetişizminin tek başına bir suç olmasa da, özellikle gençlerin farkındalığının artırılması, korunması ve önleyici çalışmaların yapılması gerektiğini belirtiyor.