“Verilen aynı hizmet için birden fazla bedel alınamaz...: "Mükerrerlik Var, Bütçeye Yük!"

Eskişehir'de belediyelerin okullardan talep ettiği evsel katı atık ücretleri, Tüketiciyi Destekleme Derneği (TÜKDES) Genel Başkan Yardımcısı Dr. Gültekin GÜLLÜ tarafından ele alındı. GÜLLÜ, "Verilen aynı hizmet için birden fazla bedel alınamaz" ilkesine vurgu yaparak, bu uygulamada usul, ölçü ve uygulama yanlışlıkları olduğunu belirtti.

Çevre Temizlik Vergisi ve Katı Atık Ücreti Arasındaki Mükerrerlik

Dr. Gültekin GÜLLÜ, yaptığı açıklamada Türkiye'de evsel katı atık bertaraf ücretlerinin ve Çevre Temizlik Vergisi'nin (ÇTV) belediyeler tarafından yasalara göre belirlendiğini ve tahsil edildiğini ifade etti. Her iki ücretin de katı atık toplama, taşıma, işleme ve bertaraf hizmetlerinin finansmanı amacıyla alındığına dikkat çeken GÜLLÜ, bu durumun mükerrerlik teşkil ettiğini savundu. GÜLLÜ'ye göre, aynı yerden hem ÇTV hem de evsel katı atık ücreti almak yanlıştır; ya ÇTV ya da evsel katı atık ücreti alınmalıdır.

GÜLLÜ ayrıca, Belediye Gelirleri Kanunu'nda, genel ve katma bütçeli idarelerin, okulların, üniversitelerin, öğrenci yurtlarının ve umuma açık ibadethanelerin ÇTV'ye tabi olmadığının açıkça belirtildiğini hatırlattı.

Belediyelerin Ücretlendirme Yetkisi ve Sınırları

Dr. Güllü'nün açıklamalarına göre, belediyeler toplanan katı atık ve çevre temizlik vergisi ücretlerini, bu hizmetler için harcadıkları toplam maliyetlere denk gelecek şekilde belirlemeli ve bir sözleşmeye bağlı olarak almalıdır. Kanun gereği, büyükşehir ve ilçe belediyeleri, topladığı ÇTV ve evsel katı atık ücretlerini, toplam harcamalarına uygun olarak 1/5'i büyükşehire, 4/5'i ilçe belediyelerine ait olacak şekilde kendi aralarında paylaşmaktadır. Tüm bu düzenlemeler, büyükşehir belediye meclisinde alınacak kararlara bağlı olarak yürütülmeli ve alınan bu ücretler hiçbir şekilde başka bir amaç için kullanılamaz; sadece şehirdeki katı atıkların toplanması, taşınması, bertarafı ve çevre temizliği amacıyla kullanılmalıdır.

Okullardan Alınan Ücretlere İtiraz Çağrısı

Bu açıklamalar ışığında Dr. Gültekin GÜLLÜ, şu dört ana noktayı vurguladı:

1. Evsel katı atık ücretlendirmesi, büyükşehir belediye meclisi kararıyla belirlenmeli ve bu yetki ilçe belediyelere devredilmemelidir. Büyükşehir belediyesi, toplam maliyet ve harcama dengesini kurmalıdır.

2. Katı atık ücreti, ÇTV dahil edilerek, belediyelerin tam toplam gelir ve tam toplam maliyet sistemine göre belirlenmeli; belediyeler maliyetlerinin üzerinde ÇTV ve katı atık ücreti almamalıdır.

3. Okullardan talep edilen evsel katı atık ücreti, zaten bütün konutlardan nüfusa ve su tüketim miktarına göre ÇTV olarak alındığından dolayı mükerrerlik teşkil etmektedir. Aynı hizmet için birden fazla bedel alınamaz ilkesi gereği bu yanlıştır.

4. Türkiye genelinde zaten okullardan katı atık ücreti alınmamaktadır. Belediye Gelirler Kanunu'nda da okullardan ÇTV alınamayacağı belirtilerek, katı atık ücretinin de alınmamasına işaret edilmektedir.

Dr. GÜLLÜ, okullardan talep edilen katı atık ücretleri ile ilgili yaşanan kargaşayı önlemek için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığı'nın devreye girmesi gerektiğini belirtti. Ayrıca, bütün okul idarelerinin bu konuda görüş alarak itiraz etmelerini ve ilgili bakanlıkların talimatlarına uygun davranmalarını tavsiye etti. İlk defa evsel katı atık ücreti talep edilen işyerlerinin de, eğer evsel katı atık üretmediklerini veya istenen bedeli yüksek bulduklarını düşünüyorlarsa, bağlı oldukları kuruluşlar ile iş birliği içerisinde ayrı ayrı belediyelere itirazda bulunabileceklerini ekledi.